W czasie konferencji poświęconej polityce zagranicznej z 11 grudnia 2020 r. minister mówił o siedmiu zadaniach dyplomacji ChRL. Po pierwsze wskazał na konieczność dalszego promowania aktywności prowincji i miast w chińskiej polityce otwarcia. Poziom paradyplomatyczny jest zatem uznawany w Pekinie za mniej kontrowersyjny i umożliwiający dotarcie do rynków, a także jako sposób pozyskania technologii, bez zbędnych „ideologicznych” problemów. Ten pion dyplomacji ma służyć realizacji 14 Planu Pięcioletniego. Punkt drugi to rola Chin w odbudowie gospodarki globalnej. Tu pojawia się swego rodzaju nowość: minister mówi o zmianie w działaniach „Pasa i Szlaku”, tak by były projakościowe a nie ilościowe. Pytanie czy przyzwyczajone do ilościowego podejścia władze w Chinach będą w stanie odejść od masowości?
W odniesieniu do stabilizacji sceny globalnej, minister wyróżnił jako priorytetowe stosunki z Federacją Rosyjską, następnie te z Unią Europejską, choć jednak zostały potraktowane przedmiotowo, jako element polityki wobec USA. Współpraca regionalna ma odbywać się głównie w oparciu o promowanie relacji w Szanghajskiej Organizacji Współpracy a następnie stosunków bilateralnych z Japonią i Koreą Południową. Tu jednak minister nie wspomina o ASEAN co może stanowić o marginalizacji ASEAN w chińskiej polityce.
Jednym z elementów wpływu Chin na sytuację po pandemii ma być szybkie opracowanie i wdrożenie szczepionki, która ma przyczynić się do lepszego postrzegania Chin w oczach opinii globalnej. Przedostatnim z zadań, przedstawionych przez ministra, jest wpływ ChRL na decyzje organizacji międzynarodowych. Z uwagi na postępującą digitalizację gospodarki globalnej Pekin deklaruje chęć uregulowania tego elementu gospodarki globalnej prawem międzynarodowym. Przez ostatnie dekady władze w Pekinie stopniowo zwiększały wpływy w organizacjach międzynarodowych by w 2021 r. podejmować próby bardziej aktywnych działań. Pytanie czy państwo z tak fragmentaryczną gospodarką, które ma dość spore problemy z regulacjami wewnętrznymi, będzie w stanie podjąć efektywnie takie wyzwanie?
Ostatni punkt odnosi się do konieczności „opowiadania właściwej historii Komunistycznej Partii Chin” i „walki narodu chińskiego o wielkie odrodzenie” co ma prowadzić do budowy zaufania w stosunkach międzynarodowych. Tu nasuwa się kolejne pytanie dotyczące tego czy państwo, które ścisłe kontroluje przepływ i treść informacji jest w stanie przekonać opinię publiczną na Zachodzie?
W noworocznym wywiadzie oprócz ogólnie promowanych sloganów, takich jak qiutong cunyi – przechodzenia nad kontrowersjami czy gongtong fazhan – wspólnego rozwoju, minister wskazał sześć wymiarów działań Pekinu w polityce zagranicznej. Do najistotniejszych należy zaliczyć trzy: promowanie KPCh w roku jubileuszowym, stabilizacja w stosunkach z Waszyngtonem oraz definiowanie „wrogów i przyjaciół”. Rok 2021 będzie wyjątkowy z uwagi na 100 lecie powstania Komunistycznej Partii Chin a zatem wiele działań dyplomatycznych będzie związanych z kreowaniem „dobrej” narracji na temat historii komunistycznej partii oraz chińskiego modelu rozwoju. Zatem promowanie huayu quan czyli „potęgi dyskursu” będzie priorytetem. Należy spodziewać się wzmożonych akcji w mediach społecznościowych, takich jak Twitter czy Facebook do których strona chińska ma w zasadzie dostęp nieograniczony.
Drugą istotną kwestią, poruszaną w wystąpieniach, jest wskazanie głównych kierunków polityki zagranicznej, czyli stabilizacja relacji z mocarstwami a także „pokojowe zjednoczenie” z państwami regionu. Stabilizacja w stosunkach z Waszyngtonem będzie trudna do osiągnięcia, jednak Chiny będą próbowały osiągnąć ten cel poprzez zacieśnianie relacji w regionie z sojusznikami USA. Głównym zatem kierunkiem w relacjach będą państwa regionu, takie jak Japonia czy Korea Południowa. Te próby, wraz z podpisaniem RCEP już się unaoczniają, choć z uwagi na drugą falę epidemii, nie udało się zorganizować wizyt przewodniczącego Xi Jinpinga w Seulu i Tokio w grudniu 2020 r.
I trzeci element przykuwający uwagę to definiowanie „przyjaciół i wrogów”. Pierwsi to pengyou mogący liczyć na benefity wynikające ze współpracy z Państwem Środka. Drudzy to eren – niegodziwcy, źli ludzie, którzy muszą liczyć się ze stanowczą odpowiedzią Pekinu. Idąc dalej Chiny, na poziomie retorycznym, przeciwstawią się każdej polityce z pozycji siły a wszelkie przejawy hegemonizmu będą napiętnowane. Rzecz jasna to komunikat do wewnątrz, pokazujący obywatelom ChRL, że partia gwarantuje pozycję Chin na arenie międzynarodowej, potrafi odpowiedzieć na wyzwania. Głównym celem takiego przekazu jest mobilizowanie społeczeństwa chińskiego w obliczu wyzwań nadchodzących w 2021 roku.
Z perspektywy dwóch wystąpień ministra Wang Yi rysują się trzy główne wymiary chińskiej polityki zagranicznej w 2021 r.: wykorzystywanie różnych kanałów w tym kanałów subnarodowych do pozyskania technologii i kapitału celem dalszego rozwoju gospodarki chińskiej, promowanie własnych rozwiązań normatywnych w zakresie regulacji globalnej e-gospodarki oraz promowanie chińskiego modelu zarządzania i propagowanie „właściwej historii KPCh” w stulecie powstania partii.
Informacja: tekst przygotowanych w projekcie badawczym finansowanym ze źródeł Uniwersytetu Łódzkiego IDUB 3/A54900/2020.