22.12.2022
Od początku rządów Xi Jinpinga w 2012 roku, Wydział Łączności Międzynarodowej (WŁM) Komitetu Centralnego Komunistycznej Partii Chin wyraźnie zintensyfikował swą aktywność nakierowaną na zwiększenie oddziaływania na zagraniczne partie polityczne, think tanki i media, zwłaszcza w państwach średnio- i słabo rozwiniętych. Celem działań WŁM jest rozwijanie „nowego typu relacji partyjnych” z zagranicznymi partnerami, które mają służyć KPCh i celom jej działalności. Ważnym elementem agendy WŁM jest również szerzenie na świecie „doświadczeń KPCh w rządzeniu”. Odbywa się to poprzez organizację międzynarodowych konferencji partyjnych w Chinach i wyjazdy kierownictwa WŁM za granicę (z reguły w randze ministra lub wiceministra).
W ostatnich tygodniach WŁM wyraźnie zintensyfikował swą aktywność „misyjną” na świecie, zaprzęgając dyplomację partyjną do szerzenia rezultatów niedawno zakończonego XX Zjazdu KPCh, który przedłużył rządy Xi Jinpinga na stanowisku sekretarza generalnego na kolejną, trzecią kadencję. W listopadzie i w grudniu WŁM zorganizował konferencje wideo m.in. z partiami z państw arabskich oraz partiami afrykańskimi. W drugim przypadku sprawozdanie szefa WŁM Liu Jianchao nt. „ducha XX Zjazdu” zostało połączone z VI Forum Młodych Liderów Chiny-Afryka, w którym udział wzięło ponad 200 przedstawicieli afrykańskich partii politycznych, think tanków, mediów oraz studentów. Pokazuje to w jaki sposób dyplomacja partyjna KPCh jest sprzężona z miękkim oddziaływaniem na zagranicę poprzez people-to-people diplomacy.
W tym samym czasie wiceszef WŁM Qian Hongshan udał się z dwutygodniową wizytą do zaprzyjaźnionych partii politycznych w Turcji, Libanie, Hiszpanii i Serbii. W ciągu czterodniowej wizyty w Belgradzie, w dniach 27 listopada-1 grudnia, Qian spotkał się z kierownictwem głównych serbskich partii politycznych, w tym prezydentem Aleksandrem Vučićem, który jest przewodniczącym rządzącej Serbskiej Partii Postępowej (SNS), Ivicą Dačićem, szefem Serbskiej Partii Socjalistycznej (SPS) oraz Aleksandrem Vulinem, liderem Ruchu Socjalistycznego (PS).
Choć wizyta miała charakter partyjny, to jej przebieg pokazał w jaki sposób chińska dyplomacja partyjna przenika się z państwową. W spotkaniu Aleksandra Vučića z Qian Hongshanem udział wzięli wicepremier i minister obrony Miloš Vučević oraz ambasadorka ChRL w Belgradzie Chen Bo. Prezydent Serbii zapowiedział, że relacje z Pekinem wkraczają w nową fazę rozwoju, zwłaszcza w zakresie współpracy gospodarczej, poprawy wymiany handlowej i napływu nowych chińskich inwestycji. Przy okazji spotkania przywódca SNS pogratulował rezultatów XX Zjazdu KPCh i „reelekcji” Xi oraz nie szczędził komplementów pod adresem jego Globalnej Inicjatywy Rozwojowej, którą rzekomo wyróżnia troska o równość i dobrobyt wszystkich państw. Vučić zapewnił również chińską delegację o stanowczym poparciu Serbii dla integralności terytorialnej ChRL i „polityki jednych Chin” oraz wyraził nadzieję, że Xi Jinping wkrótce przyjedzie z wizytą do Belgradu. Z kolei Qian powiedział, że rozwój stosunków serbsko-chińskich w ostatnich latach jest efektem doskonałych relacji pomiędzy przywódcami obu państw, a Pekin jest gotowy do dalszego wzmacniania partnerstwa strategicznego.
W czasie wizyty w Belgradzie Qian Hongshan, w towarzystwie chińskiej ambasadorki, spotkał się również z kierownictwem Serbskiej Partii Socjalistycznej (SPS), której lider Ivica Dačić pełni funkcję pierwszego wicepremiera i ministra spraw zagranicznych w rządzie Any Brnabić (SNS). Na spotkaniu w siedzibie SPS podkreślano „żelazną przyjaźń” łączącą oba państwa oraz wyrażono chęć dalszego zacieśniania współpracy, do której Dačić zaliczył również relacje międzypartyjne. Szef SPS podziękował Chinom za wspieranie integralności terytorialnej i suwerenności Serbii i przypomniał, że Chiny również mogą liczyć na wsparcie Serbii w tym zakresie. Ivica Dačić zapewnił przedstawicieli KPCh, że ,,Serbia jest największym przyjacielem Chin w Europie” oraz przypomniał, że podczas bombardowań NATO w Belgradzie w 1999 roku jednym z celów była chińska ambasada. Dačić oznajmił również, że Serbia będzie kontynuować współpracę z Chinami pomimo wszelkich nacisków z zewnątrz.
Natomiast Qian Hongshan miał powiedzieć, że w rozmowach z SPS poruszono kwestię zacieśnienia współpracy w różnych dziedzinach między oboma państwami, w tym na szczeblu partyjnym. Przedstawiciel KPCh nawiązał również o ,,żelaznej przyjaźni” i przypomniał o wizycie Dačića w Chinach w lutym 2020 roku. Istotnie, Dačić odwiedził wówczas Pekin (jako pierwszy minister spraw zagranicznych obcego państwa od wybuchu pandemii Covid-19), posuwając się do stwierdzenia, że „tak jak Chiny nie bały się nalotów NATO, tak Serbowie nie boją się koronawirusa”.
Po zakończeniu wizyty Qian Hongshana w Belgradzie, „Dziennik Ludowy” poinformował w krótkiej nocie, że serbskie partie zgodziły się co do doniosłości XX Zjazdu KPCh, który „przyniesie korzyści nie tylko Chinom, ale całemu światu, a modernizacja w stylu chińskim wnosi wielki wkład w postęp ludzkości". Dyskretna rola WŁM jako narzędzia „cichej dyplomacji” jest z pewnością istotnym elementem kształtowania percepcji Chin wśród serbskich elit politycznych. Jednak wypowiedzi czołowych serbskich polityków wskazują, że władze w Belgradzie i Pekinie łączy więcej aniżeli tylko kwestie wzajemnego poparcia dla suwerenności i integralności terytorialnej. To również, a może przede wszystkim, wyraźna nieufność wobec Zachodu i obecnego porządku międzynarodowego, którą oba państwa konsekwentnie demonstrują swoim stosunkiem do agresji rosyjskiej w Ukrainie.
Oprócz doskonałych relacji politycznych (w tym partyjnych), gospodarczych i społeczno-kulturalnych, strategiczne partnerstwo Serbii i Chin zyskuje coraz wyraźniejszy aspekt strategiczny („żelazna przyjaźń”). Dlatego można zaryzykować tezę, że w miarę pogłębiania się wielowymiarowej współpracy między oboma państwami, status tychże relacji zostanie podwyższony do rangi „partnerstwa strategicznego na każdą pogodę”, które do tej pory Chiny nawiązały jedynie z Pakistanem i Białorusią. Okazją do tego byłaby wizyta Xi Jinpinga w Belgradzie.